İnsanlan hakkında hüküm verirken

Bilgeliğine
şüphe duyulmayan bir adam çocukların hayat boyu sürecek bir ders vermek
istiyordu. Oğullarının öncelikle insanlar ve hayatta hemen her konuda
çabuk hüküm ve karar vermenin yanlışlığını öğretmek istiyordu.

Bir gün dört oğlunu yanına çağırdı. En büyük oğluna, ülke dışını kış
mevsiminde çıkıp bir mango ağacını görüp incelemesini istedi. Daha
küçük oğluna bahar mevsiminde yolculuğa çıkıp bir mango ağacını görüp
incelemesini istedi. Üçüncü sırdaki büyük oğluna da yaz mevsiminde yola
çıkıp göreceği mango ağacını iyice incelemesini istedi. Oğullarının en
küçüğüne ise sonbaharda yolculuğa çıkıp göreceği mango ağacını
incelemesini söyledi. Mevsimler geldi geçti ve bütün oğulları
yolculuklarını tamamladılar. Bilge baba bütün çocuklarını yanına
çağırdı ve:

- Haydi, şimdi de görüp incelediğiniz mango ağacının özelliklerini bana anlatın, dedi.

Kışın yolculuğa çıkan en büyük oğlu:

- Baba, ağaç sanki yanmış, kuru bir kütük gibiydi.

Ondan daha küçük olan, bahar mevsiminde yolculuğa çıkan oğul söze başladı ve:

-Ağabeyim dediği yanlış, ağacın yemyeşil yaprakları her tarafını sarmıştı, dedi.

Üçüncü sıradaki oğul ise ağabeylerine itiraz ederek,

- Sizin söylediğiniz gibi değildi, dedi, ağaç gül gibi güzel çiçeklerle donanmıştı.

Sıra en küçüğüne gelişti, o bütün ağabeylerine itiraz etti ve:

- Siz hepiniz ne gördünüz bilmiyorsunuz, ağacın meyveleri vardı, ben
tattım, tadı armudun tadına benziyordu, ağaçta armut ağacına
benziyordu, dedi.

Şimdi konuşma sırası bilge babaya gelmişti. Bilge baba konuşmaya başladı ve şöyle dedi:

-Oğullarım, aslında hepiniz doğru söylüyorsunuz. Çünkü ağacı ayrı
mevsimlerde gördünüz. İşte size hayat boyu aklınızda bulunması için
öğüdümü vermek istiyorum: İnsanların hal ve tutum ve davranışları
hakkında hüküm verirken, o insanların her mevsimini, her yönünü bilip
bilmediğinizden iyice emin olduktan sonra karar verin!..